jump to navigation

Oromia (Finfinnee): OLF Press Statement (13 September 2020): Ibsa Adda Bilisummaa Oromoo (Fulbaana 13, 2020) September 14, 2020

Posted by OromianEconomist in Uncategorized.
Tags: , , , ,
add a comment

OLF Press Statement[VOL – September 13,2020] The Oromo Liberation Front passionately believes that sustainable and permanent solution to Ethiopia’s complex political problems could only be attained with an All-Inclusive democracy and participation of all political forces. To this effect, OLF had been working with various political forces including those in power of ruling the country and opposition groups to create a national consensus to solve the political crises in Ethiopia.

Since, the OLF moved its leadership to the country on 15th September 2018 it committed itself to work with honesty and integrity for the success of the peace process that lead to inclusive true democracy. Although OLF was not happy on how the transition to democracy in Ethiopia was handled by PM Abiy Ahmed’s government from the very beginning, we patiently dealt with the situations with the hope that it would be improved; but not without price. However, the Political reform started in 2018 have faced huge challenges both internally within the ruling party as well as externally with the opposition groups. The situations are getting worse from time to time and currently it reached at stage where everything is out of control leading the government to collapse. Now there is very alarming instability and fractured political prospect in the country and the public have lost hope and trust from the ruling party.

We observed a clear ‘’constitutional crisis” in the country and the party in power has fallen short of its initial promises and has been using the government organs responsible to protect the Constitution towards its own political benefits. Detaining leaders and members of opposition political parties and gross human rights violations is a day to day job of the Government security forces. Despite the atrocities, OLF and other opposition parties have continued to express their willingness to support the reform, individually as well as jointly.In addition to our individual proposals, the OLF is involved in different fora of opposition parties to support the democratic transition. One of the fora was the Alliance for Multi-nation Federalism (Alliance) that aim to provide joint support to the transition and democratic process. In April 2020, this Alliance provided comprehensive recommendations to the government on the transitional process. The recommendations clearly set out how to continue with the reform towards political settlement based on consensus and spelled out how stable democratic governance could be formed through a step- by- step process.The recommendations were drafted within the framework of the Ethiopian constitution and considered the fallacies of the change process and the behavior of the ruling party; the current instability and security issues; and the human rights violations. In general, we analyzed the challenges of the reform system in both directions (the ruling party and the oppositions) and proposed workable recommendation that will be implemented jointly by the ruling party and the opposition groups. The proposed recommendations highlighted to have binding political convention that enables other political parties to take part and to ensure proper oversight of the change process in order to build genuine democracy and help create sustainable peace in the country and would ensure livelihood improvement of citizens in which the Alliance and its member organizations, as well as all other forces would play their part. The proposed binding political convention include the establishment of:

1. Council of Foreign Relation to inspire domestic trust and gain international legitimacy.

2. Coordinated National Security Council for monitoring the implementation of the Security arrangements in regions.

3. Democratic Building Institution to protect the autonomy and authority of independent judiciary, electoral board and independent media that could hold the executives accountable.

4. A body that resolve conflict and disparity between State building and Nation building to create national consensus on resolving outstanding political problems.

5. A body that would monitor the implementation of the convention to limit the quest of any further extension to the election and set out appropriate election date. We also indicated the implementation of the recommendations including the details of responsibilities, system, and mechanism by which these parties would operate.

We believe implementing these proposed recommendations will help to build democracy and help create sustainable peace in the country. It also addresses the security issues in regional states among themselves as well as the disparity between the government and opposition parties and differences among the oppositions themselves as well as address issue of contradictory stand on “State-Building” and “Nation-Building.

Therefore, we strongly suggest that the Ethiopian government should reconsider these recommendations as we believe it will resolve the current widespread crises. Also, we would like to reiterate our willingness to play our part in genuine democratic process if stakeholders discharge their responsibilities.

In this instance, we would like to appeal to the international community to take serious action to safe Ethiopia from constitutional crises and total chaos. Particularly, we strongly appeal to the African Union’s (AU), the UN bodies, EU, and other international community to urge the Ethiopian government to engage with negotiation with opposition parties and jointly set out a road map to all-inclusive democracy through power sharing transitional government that will prepare and implement free and fair elections.

We praise the African Union’s (AU) role in leading and promoting dialogue-centered approach to conflict prevention and resolution in many African countries to maintain peaceful and secure Africa. We believe that the current crises in Ethiopia demands, more than any other entity, serious attention from the AU. In accordance with the article 4(h) of the Constitutive Act of the AU the Union has a right to intervene in a member state to prevent grave violations of human rights.

The national and international evidence clearly shows the continuous gross violations of human rights are committed by Ethiopian Regime on Ethiopian civilians for the last 27 years and in unprecedented scale in the last two years. In addition, there are Organized and strong armed forces emerging in most regional states that threaten the general governance and bring about security crises throughout the country. Given the current crises and fast-moving potential conflicts and threats, the AU must intervene and excel its responsibility sooner than later. Also we would like to stress that the current situation in Ethiopia not only disintegrate the second largest country in Africa but also one of the biggest impediments to achieve AU Aspiration 4 of Agenda 2063 which aspires for “A peaceful and secure Africa”. Moreover, being Finfinnee (Addis Ababa) is the seat of FDRE, capital city of Oromia and the seat of AU headquarters, the security of the AU office and safety of more than 2000 employees working there must be taken into account in line with current peace and instability issues Ethiopia and in particular in Oromia.

We realize the role of UN in averting crises in the world and would like the UN bodies including UN Security Council (UNSC), the UN Human Rights Council, and others play their part in averting the current crises in Ethiopia. Particularly, the UNSC who has primary responsibility, under the UN Charter, for the maintenance of international peace and security, should not give a blind eye when one of the second largest country in Africa is encountered with political, social, human rights and economic crises and eventually collapse.

We appreciate the leading role the EU is playing in promoting economic integration, peace, and stability in Ethiopia, whilst supporting the implementation of national reform agenda and forming diversified development cooperation with Ethiopia. However, the Political reform started in 2018 have faced huge challenges, miss managed by PM Abiy and collapsed. This will halt the EU partnership and all the EU ambitions to Ethiopia. So, we believe that the EU will intervene with its capacities to avert the huge political crises that its key partners in the region is facing now. Therefore:

1. We call up on the AU to intervene into the crises in Ethiopia based on its constitutive right stated in article 4(h) and other supporting articles of the Union.

2. We call up on the UNSC to take appropriate measures in accordance with its obligations stated in Article 39 and 41 of the UN constitutive act as the threats to peace and security is clearly evidenced in Ethiopia. We also appeal to UNHRC to act accordingly to address gross human rights violations in Ethiopia.

3. We call upon the EU to give serious attention to the instability in Ethiopia, especially Oromia, as this is huge conflict of a century and immensely affect the peace and stability in the horn of Africa, and affect the diplomatic and development partnerships of European countries with Ethiopia.

4. We call upon all Political Parties in Ethiopia to seriously take our proposal and work with us to avert looming and eminent chaos. We hereby also call upon Independent Oromo Political Forces and the General Oromo people to prepare for Transitional Government of Oromia to avert any form of political and Security crisis. The OLF will continue to consult stakeholders on this position at both levels of government.

Victory to the Masses! Oromo Liberation Front Finfinnee September 13, 2020

Ibsa Adda Bilisummaa Oromoo (Fulbaana 13, 2020)[SBO – Fulbaana 13,2020] Addi Bilisummaa Oromoo rakkoo siyaasaa Itoophiyaa walxaxaadhaaf furmaanni amansiisaa fi waaraan, dimokraasii hunda hammatee fi hirmaannaa humnoota siyaasaa maraan qofa argama jedhee amana. Kana gochuufis, ABOn jeequmsa siyaasaa Itoophiyaa furuudhaaf kanneen aangoo biyya bulchuu qabani fi gareelee mormitootaa dabalatee humnoota siyaasaa garagaraa waliin waliigaltee biyyoolessaa uumuuf hojjetaa bahe.

ABOn erga Fulbaana 15, 2018 hogganni isaa ol’aanaan gara biyyaatti galee, adeemsa nagaa kan gara dimokraasii dhugaa hunda hammateetti geessu milkeessuuf haqaa fi amanamummaan hojjetuuf murteesse. Jalqabumarraa kaasee akkaataa qabiinsa jijjiirama dimokraasii Itoophiyaa keessaa mootummaa Muummee Ministeeraa Abiyyi Ahmadiin raawwatame irratti ABOn gammachuu kan hin qabne tahullee, ni fooyya’a abdii jedhuun haalicha obsaan eegne; garuu gatiin odoo itti hin kafalamini miti. Haa tahu malee, jijjiiramni siyaasaa bara 2018 eegale Paartii biyya bulchuu keessattis tahee alaan gareelee mormitootaa irraa didhaalee guddaan isa mudate. Haallan jiran yeroo irraa gara yerootti hammaataa deemuun, wayta ammaa kana sadarkaa wanti hundi tohannaan ala baherra gahuudhaan, mootummicha kufaatiitti oofaa jira.

Wayta ammaa kana biyyattii keessa tasgabbii dhabiinsa akkaan yaaddessaa tahee fi hegeree siyaasaa cabaatu mul’ata; ummanni paartii biyya bulchurraa abdii fi amantaa dhabeera. Biyyattii keessatti “Jeequmsi Heeraa” ifaa tahe mudachuu akkasumas paartiin aangoorra jiru waadaa jalqabarra seene dhugoomsuu hanqatuun dabrees qaamota mootummaa silaa heera tiksuuf gaafatama qaban bu’aa siyaasaa isaatiif itti fayyadamaa jiraachuu ifatti argaa jirra. Hidhaan hogganootaa fi miseensota paartilee mormitootaa fi dhiittaan mirgoota namoomaa suukaneessaan hojii guyyaa humnoota tikaa mootummaa taheera. Gochaaleen hammeenyaa jiraatanis, ABO fi paartileen mormitootaa kanneen biroo mata-mataani fi waloon jijjiiramicha deeggaruuf fedhii qaban ibsuu ittuma fufaniiru. Yaadota akka dhaabaatti qabnutti dabalee, ABOn jijjiirama dimokraatawaa deeggaruuf waltajjiilee paartilee mormitootaa hedduu irratti hirmaatee jira. Waltajjiilee kanneen keessaa cehumsichaa fi adeemsa dimokraasiif deeggarsa waloo gochuu kan akeekkate Tumsi Federaalizimii Dimokraatawaa Sab-daneessaa(Tumsa) isa tokko. Baatii Eblaa 2020 keessa tumsi kun adeemsa cehumsaa irratti mootummaaf yaadota furmaataa guutuu dhiyeesseera. Yaadni dhiyaate kunis furmaata siyaasaa walhubannoo irratti hundaa’eef akkaataa jijjiiramicha itti fufsiisuun danda’amuu fi bulchiinsi dimokraatawaan sabatiinsa qabu adeemsa gulantaa-gulantaatin ijaaramu ifatti kaa’ee jira. Yaadni furmaataa kun heera Itoophiyaa bu’ura godhachuun kan wixiname yoo tahu, dogoggoroota adeemsa jijjiiramichaa fi amala paartii biyya bulchuu, dhimmoota nageenyaaf tasgabbii dhabiinsaa amma jiruu fi dhiittaa mirgoota namoomaa hubannaa keessa kan galche dha. Waliigalatti, didhaalee sirna jijjiiramaa kallattii lachuu(Paartii biyya bulchaa jiruu fi mormitootaa) irraa xiinxaluudhaan, yaada furmaataa paartii biyya bulchaa jiruu fi gareelee mormitootaan waloodhaan hojiirra oolfamuu danda’u dhiyeessinee jirra. Yaadotni dhiyaatan, paartileen siyaasaa birootis akka irraa qooda fudhataniif waliigaltee siyaasaa dirqisiisaan akka jiraatuu fi biyyattii keessatti dimokraasii dhugaa ijaaruu fi nagaa waaraan akka bu’u gochuuf tohannaa sirnaa adeemsa jijjiiramicha mirkaneessuuf akkasumas wayyoomina jireenya lammiilee kan Tumsichii fi dhaabbileen miseensota ta’an darbees humnoonni biroo hundi qooda isaanii itti gumaachan mirkaneessa. Waliigalteen Siyaasaa dirqisiisaan hundarraa eegamu kunis kanneen asii gadii hammata:-

1. Gumii Hariiroo Alaa: amanamummaa biyya keessaa kakaasuu fi fudhatamummaa idil addunyaa akka argatu gochuuf,

2. Gumii Nageenya Biyyoolessaa Qindaa’e: naannolee keessatti raawwii caasaalee nageenyaa to’achuudhaaf,

3. Dhaabbilee Ijaarsa Dimokraasii: hoji-raawwachiiftota gaafatamoo kan taasisan sirna haqaa, boordii filannoo fi miidiyaa bilisaatiif walabummaa fi aangoo isaanii tiksuuf,

4. Qaama waldhibdee fi garaagarummaa biyya ijaaruu fi mootummaa ijaaruu jidduu jiru furu: rakkoolee siyaasaa cimoo furuurratti waliigaltee biyyaalessaa waloo uumuudhaaf,

5. Qaama hojiirra oolmaa waliigaltichaa to’atu: kan gaaffii bifa kamiinuu yeroon filannoo dabalataan akka dheereffamuuf dhiyaatu daangessuu fi guyyaa filannoo mijataa kaa’u,Kana malees gaafatamummaa, sirnaa fi tooftaa ittiin paartiileen kunniin hojjetan dabalatee akkaataa hojiirra oolmaa yaada furmaataa kanaa gadi fageenyaan akeeknee jirra. Yaada furmaataa dhiyeessine kana hojiirra oolchuun biyyattii keessatti dimokraasii ijaaruu fi nagaa waaraa buusuuf gargaara jennee amanna.

Dhimmoota nageenyaa bulchiinsotni naannoo walii isaanii jidduutti qabanii fi garaagarummaa mootummaa fi paartileen mormitootaa akkasumas paartileen mormitootaa walii isaanii jidduudhaa qabanii dabrees “Biyya ijaaruu” fi “Mootummaa Ijaaruu” irratti dhimmoota ejjennoo waliifaallaa qabaniif fala dhawa. Kanaafuu, jeequmsa wayta ammaa kana biyyattii keessatti babal’ateef furmaata ta’a jennee waan amannuun, mootummaan Itoophiyaa yaada furmaataa kana irra deebi’ee xiyyeeffannaa itti laachuun akka ilaalu gadi jabeessinee gaafanna. Kanuma waliin yoo qooda-fudhattoonni gaafatamummaa isaanii bahatan adeemsa dimokraasii dhugaa keessatti qooda keenya bahachuuf fedhii qabnu irra deebinee mirkaneessina. Hiree kanaan, hawaasni idil addunyaa Itoophiyaa jeequmsa siyaasaa fi balaa waliigalaa irraa baraaruuf tarkaanfii jabaa akka fudhatu gaafanna. Addatti, Gamtaa Afrikaa, Qaamota Dhaabbata Biyyoota Gamtoomanii, Gamtaa Awrooppaa fi hawaasni idil addunyaa kanneen birootis mootummaan Itoophiyaa paartilee mormitootaa waliin araaratti akka seenu fi filannoo bilisaa fi haqa-qabeessa qopheessuu fi dhugoomsuuf mootummaa cehumsaan aangoo walii qooduudhaan dimokraasii hunda hirmaachiseef karoora waloo akka baasaniif akka dhiibbaa irratti taasisu cimsinee gaafanna. Gamtaan Afrikaa biyyoota Ardittii hedduu keessatti waldhibdee ittisuu fi furuu irratti tooftaa marii jiddugaleessa godhateen nageenyaa fi tasgabbii Afrikaa mirkaneessuuf shoora gumaacheef guddoo galateeffanna. Jeequmsi Itoophiyaa keessaa kan ammaa, qaama kamiyyuu caalaa xiyyeeffannaa Gamtaa Afrikaa barbaada jennee amanna. Akkaataadhuma labsii Gamtaa Afrikaa Keeyyata 4(h) jalatti eerameen, Gamtichi biyyoota miseensa tahan keessatti dhiittaa mirgoota namoomaa suukaneessaa raawwatamu ittisuuf mirga jidduu galuu qaba. Dhiittaan mirgoota namoomaa ulfaataan sirna Itoophiyaatin siviilota biyyattii irratti waggoota 27n dabraniif raawwatamaa bahe waggoota lamaan dabranis itti fufiinsaan sadarkaa mul’atee hin beekneen raawwatamaa jiraachuu ragaaleen biyyaalessaa fi idil addunyaa ifatti agarsiisu. Dabalataan bulchiinsota naannolee hedduu keessatti humnoota hidhattootaa ijaaramanii fi jaboo bulchiinsa waliigalaa balaarra buusanii fi guutummaa biyyattiitti jeequmsa nageenyaa fidantu jira. Jeequmsa amma jiruu fi yaaddoo walitti bu’iinsaa fi balaa shaffisaan deemaa jirurraa, Gamtaan Afrikaa daddafiin dhimmicha jidduu seenuu fi gaafatama isaa raawwachuu qaba. Haalli Itoophiyaa keessaa kan ammaa biyyattii Afrikaa guddinaan 2ffaa taate tana diiguu qofa odoo hin taane, “Afrikaa nagaa-qabeettii fi amansiiftuu” kan hawwu Ajandaa 2063 hawwii Gamtaa Afrikaa 4 milkeessuuf gufuu guddaa tahuu cimsinee hubachiifna. Kanamalees, Finfinneen teessoo Mootummaa Itoophiyaa, magaalaa guddoo Oromiyaa fi teessoo waajjiraalee muummee Gamtaa Afrikaa tahuun ishee, nageenyi waajjiraalee Gamtichaa fi nagummaan hojjettoota isaa 2000 caalanii, dhimma nagaa fi tasgabbii-dhabiinsaa Itoophiyaa keessaa addattis Oromiyaa keessaa waliin xiyyeeffannaa keessa galuu qaba. Addunyaarratti jeequmsa hambisuudhaaf shoora Dhaabbatni Biyyoota Gamtoomanii kan hubanno yoo tahu, Golli Nageenyaa(UN Security Council) fi Gumiin Mirgoota Namoomaa(UN Human Rights Council) dabalatee qaamonni Dhaabbata Biyyoota Gamtoomanii fi kanneen biros jeequmsa Itoophiyaa keessaa kan ammaa hambisuuf qooda isaanii akka bahatan gaafanna. Addattis, akka Chaartara Dhaabbatichaatti nagaa fi sabatiinsa idil addunyaaf gaafatama ol’aanaa kan qabu Golli Nageenyaa, biyyi Afrikaa keessaa guddinaan 2ffaa irra jirtu wayta jeequmsa siyaasaa, hawaasummaa, diinagdee fi dhiittaa mirgoota namoomaa ishii mudatuu fi kufaatiitti deemtu ijaa-gurra irraa cufatuu hin qabu. Gamtaan Awrooppaa Itoophiyaa keessatti akkaataa hojiirra oolmaa ajandaa jijjiirama biyyoolessaa deeggaraa fi tumsa misoomaa adda addaa uumaa, qindoomina diinagdee cimsuurratti, nagaa fi tasgabbiin Itoophiyaa keessatti akka bu’uuf gahee dursitummaa bahataa jiruuf dinqisiifannaa qabnu ibsina. Haa tahu malee, jijjiiramni siyaasaa 2018 keessa eegale qabiinsa dogoggoraa Muummee Ministeeraa Abiyyiin didhaalee guguddoo mudatee gufateera. Kuni michoomaa fi hawwii Gamtaan Awrooppaa Itoophiyaadhaaf qabu hunda dhaaba. Kanaafuu, Gamtaan Awrooppaa jeequmsa siyaasaa guddaa waahillan isaa naannichaa furtuu tahan mudataa jiran hambsuuf dandeettii qabuun jidduu seena jennee amanna. Kanaafuu:

1. Gamtaan Afrikaa mirga Keeyyata 4(h) fi keeyyatoota deggaroo kan Gamtichaarra jiran irratti hundaa’uun jeequmsa Itoophiyaa jidduu akka seenu waamicha dhiyeessina.

2. Itoophiyaa keessatti balaan nagaa fi nagummaa ifatti waan mul’ateef, Golli Nageenyaa kan Dhaabbata Biyyoota Gamtoomanii, haaluma dirqamoota isaa Labsii Dhaabbatichaa Keeyyata 39 fi 41 jalatti eerameetin tarkaanfii malu akka fudhatu waamicha dhiyeessina. Gumiin Mirgoota Namoomaatis sarbamiinsa mirgoota namoomaa ulfaatoo Itoophiyaa keessaa hubachiisuu irratti akka tarkaanfii fudhatu waamicha goona.

3. Kuni rakkoo guddaa jaarraa lakkoofsise, nagaa fi sabatiinsa Gaanfa Afrikaa irrattis dhiibbaa ol’aanaa kan qabuu fi waahilummaa dippiloomaasii fi misoomaa Biyyoonni Awrooppaa Itoophiyaa waliin qaban kan tuqu waan taheef, Gamtaan Awrooppaa tasgabbii-dhabiinsa Itoophiyaa keessatti addattis Oromiyaatti uumameef xiyyeeffannaa ol’aanaa akka laatu gaafanna.

4. Paartileen Siyaasaa Itoophiyaa keessa jiran hundumtuu yaada dhiyeessine xiyyeeffannaa itti kennanii cimsanii ilaaluun, jeequmsa uumamee fi balaa as deemaa jiru hambisuuf akka nu waliin hojjetan waamicha keenya dhiyeessina. Humnoota siyaasaa Oromoo walabaa fi waliigala Ummanni Oromoo rakkoo siyaasaa fi nageenyaa dhabamsiisuuf mootummaa cehumsaa Oromiyaaf akka qophaawan waamicha dhiyeessina. Addi Bilisummaa Oromoo ejjennoo kanarratti sadarkaalee mootummaa lameenittuu qooda-fudhattoota mariisisuu itti fufa.

Injifannoo Ummata Bal’aaf!

Adda Bilisummaa Oromoo Finfinnee Fulbaana 13, 2020

የኦሮሞ ነጻነት ግንባር መግለጫ (መስከረም 13, 2020ዓም)[SBO – Fulbaana 13,2020] የኦሮሞ ነፃነት ግንባር(ኦነግ) ለኢትዮጵያ ውስብስብ የፖለቲካ ችግሮች ኣስተማማኝና ዘላቂ መፍትሄ ሊገኝ የሚችለው ሁሉን በሚያካትት ዲሞክራሲና በሁሉም የፖለቲካ ኃይሎች ተሳትፎ ብቻ ነው የሚል ቅን እምነት ኣለው። ይህንንም ለማድረግ ኦነግ አገሪቱን የማስተዳደር ስልጣን ያላቸውን እና የተቃዋሚ ቡድኖችን ጨምሮ ከተለያዩ የፖለቲካ ኃይሎች ጋር በመሆን በኢትዮጵያ የፖለቲካ ቀውሶችን ለመፍታት የጋር ብሔራዊ መግባባት ለመፍጠር ሲሠራ ቆይቷል። ኦነግ ከፍተኛ ኣመራሩን ወደ ሀገር ካዛወረ እ.ኤ.አ. ከመስከረም 15 ቀን 2018ዓም ወዲህ ወደ ሁሉን አቀፍ እውነተኛ ዴሞክራሲ የሚያመራውን የሰላም ሂደት ስኬታማ ለማድረግ በሐቀኝነትና በታማኝነት ለመስራት ወሰነ።ምንም እንኳን ከመጀመሪያው ጀምሮ በኢትዮጵያ የዴሞክራሲ ሽግግር ኣያያዝ በጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ መንግስት እንዴት እንደተከናወነ ኣስመልክቶ ኦነግ ደስተኛ ባይሆንም፣ ይሻሻላል ብለን ተስፋ በማድረግ ሁኔታዎችን በትዕግስት ተቋቁመናል፥ ያለ ዋጋ ግን አይደለም። ሆኖም እ.ኤ.አ. በ2018ዓም የተጀመረው የፖለቲካ ለውጥ ከውስጥ ከገዥው ፓርቲ እንዲሁም ከውጭ ከተቃዋሚ ቡድኖች ግዙፍ ተግዳሮቶች አጋጠመው። ሁኔታዎቹ ከጊዜ ወደ ጊዜ እየተባባሱ በመሄድ በአሁኑ ወቅት ሁሉም ነገር ከቁጥጥር ውጭ ወደሆነበት ደረጃ በመድረስ መንግስትን ወደ ውድቀት እያመራው ይገኛል። አሁን በአገሪቱ ውስጥ በጣም እጅግ ኣሳሳቢ አለመረጋጋትና የተሰበረ ፖለቲካ ተስፋ ይስተዋላል፥ ህዝቡ ከገዢው ፓርቲ ተስፋና እምነት አጥቷል። በአገሪቱ ውስጥ ግልጽ ‘’የሕገ-መንግስታዊ ቀውስ’’ የተመለከትን ሲሆን፡ በስልጣን ላይ ያለው ፓርቲ መጀመሪያ ከገባቸው ቃላት ማሽቆለቆሉና ህገ-መንግስቱን የማስጠበቅ ሃላፊነት ያለባቸውን የመንግስት ኣካላት ለራሱ የፖለቲካ ጥቅም ሲገለገልባቸው ቆይቷል። የተቃዋሚ ፖለቲካ ፓርቲዎች አመራሮችንና አባላትን ማሰርና ከፍተኛ የሰብአዊ መብት ጥሰቶች የመንግሥት የፀጥታ ኃይሎች የዕለት ተዕለት ሥራ ናቸው። ምንም እንኳን የጭካኔ ድርጊቶች ቢኖሩም፥ ኦነግ እና ሌሎች ተቃዋሚ ፓርቲዎች ለውጡን በተናጥል እንዲሁም በጋራ ለመደገፍ ያላቸውን ፍላጎት መግለፃቸውን ቀጥለዋል።በተናጠል ካለው የመፍትሄ ሀሳብ በተጨማሪ የኦሮሞ ነጻነት ግንባር ዲሞክራሲያዊ ሽግግሩን ለመደገፍ በተለያዩ የተቃዋሚ ፓርቲዎች መድረክ ላይ ተሳትፏል። ከመድረኮቹ መካከል ለሽግግሩ እና ለዴሞክራሲያዊ ሂደቱ የጋራ ድጋፍ ለመስጠት ያለመው ትብብር ለህብረ-ብሔር ዴሞክራሲያዊ ፌዴራሊዝም (ትብብር) ኣንዱ ነበር። እ.ኤ.አ. በሚያዝያ 2020ዓም ይህ ትብብር በሽግግር ሂደት ላይ ለመንግስት ሁሉን ኣቀፍ የመፍትሔ ምክረ-ሃሳቦችን ኣቅርቧል። የመፍትሄ ምክረ-ሃሳቦቹ በመግባባት ላይ ለተመርኮዘ የፖለቲካ እልባት በለውጡ እንዴት መቀጠል እንደሚቻልና የተረጋጋ ዴሞክራሲያዊ አስተዳደር እንዴት በደረጃ-በደረጃ ሂደት ሊመሰረት እንደሚችል በግልጽ ኣስቀምጧል።የመፍትሄ ሃሳቦቹ በኢትዮጵያ ህገ-መንግስት ማዕቀፍ ውስጥ የተቀረፁ ሲሆን የለውጡ ሂደት ስህተቶችና የገዥው ፓርቲ ባህሪይ፥ አሁን ያሉ የአለመረጋጋትና የፀጥታ ጉዳዮች፥ እና የሰብአዊ መብት ጥሰቶችን ግምት ውስጥ ያስገባ ነው። በአጠቃላይ የለውጥ ስርዓቱን ተግዳሮቶች በሁለቱም አቅጣጫዎች (ገዥው ፓርቲ እና ተቃዋሚዎች) በመተንተን በገዥው ፓርቲና በተቃዋሚ ቡድኖች በጋራ የሚተገበር ተግባራዊ የመፍትሔ ምክረ-ሀሳብ አቅርበናል።የቀረቡት ሀሳቦች ሌሎች የፖለቲካ ፓርቲዎች እንዲሳተፉ የሚያስችላቸው አስገዳጅ የፖለቲካ ኮንቬንሽን እንዲኖርና እውነተኛ ዴሞክራሲን ለመገንባትና በሀገሪቱ ውስጥ ዘላቂ ሰላም እንዲሰፍን ለማድረግ የለውጡ ሂደት ትክክለኛ ቁጥጥርን ለማረጋገጥና ትብብሩና አባል ድርጅቶች እንዲሁም ሌሎች ሃይሎች ሁሉ የበኩላቸውን ሚና የሚጫወቱበትን የዜጎች ኑሮ መሻሻልን ያረጋግጣል።የታሰበው አስገዳጅ የፖለቲካ ኮንቬንሽን የሚከተሉትን ያካትታል፦1. የውጭ ግንኙነት ምክር ቤት፡ የአገር ውስጥ አመኔታን ለማነሳሳት እና ዓለምአቀፍ ተቀባይነት እንዲያገኝ ለማድረግ 2. የተቀናጀ ብሔራዊ ደህንነት ምክር ቤት፡ በክልሎች ውስጥ የፀጥታ አደረጃጀቶችን ትግበራ ለመከታተል።3. የዴሞክራሲ ግንባታ ተቋም፡ አስፈፃሚዎችን ተጠያቂ ሊያደርጉ የሚችሉ ገለልተኛ የፍትህ አካላት፣ የምርጫ ቦርድና ነጻ ሚዲያ ራስን ማስተዳደርና ስልጣንን ለመጠበቅ4. ከፍተኛ የፖለቲካ ችግሮችን ለመፍታት ብሔራዊ የጋራ መግባባት እንዲፈጠር መንግስት ግንባታና በአገር ግንባታ መካከል ያሉ አለመግባባቶችንና ልዩነቶችን የሚፈታ አካል።5. ማንኛውንም ለምርጫው የሚደረግ ሌላ የጊዜ ማራዘሚያ ጥያቄን ለመገደብና ኣመቺውን የምርጫ ቀን ለማስቀመጥ የኮንቬንሽኑን አፈፃፀም የሚከታተል አካልበተጨማሪም እነዚህ አካላት የሚሠሩበትን የኃላፊነት፣ የሥርዓትና የአሠራር ዘዴ ዝርዝርን ጨምሮ የመፍቲሔ ምክረ-ሃሳቦቹን ተግባራዊነት አመልክተናል። እነዚህን የመፍትሔ ሃሳቦች ተግባራዊ ማድረጉ ዲሞክራሲን ለመገንባትና በአገሪቱ ውስጥ ዘላቂ ሰላም ለመፍጠር ይረዳል ብለን እናምናለን። ከዚህም ሌላ በክልላዊ መንግስታት መካከል ያለውን የፀጥታ ጉዳዮች እንዲሁም በመንግስትና በተቃዋሚ ፓርቲዎች መካከልና በተቃዋሚዎች እርስ በርሳቸው መካከል ያሉ ልዩነቶችን እንዲሁም “በመንግስት ግንባታ” እና “በሃገር ግንባታ” ላይ ተቃራኒ አቋም ላላቸው ጉዳዮችም መፍትሄ ያቀርባል። ስለሆነም በአሁኑ ወቅት በኢትዮጵያ የተስፋፉ ቀውሶችን ይፈታል ብለን ስለምናምን የኢትዮጵያ መንግስት እነዚህን የመፍትሄ ምክረ-ሃሳቦች እንደገና እንዲያጤን በጥብቅ እናሳስባለን። እንዲሁም ባለድርሻ አካላት ኃላፊነታቸውን የሚወጡ ከሆነ በእውነተኛ ዴሞክራሲያዊ ሂደት ውስጥ የበኩላችንን ለመወጣት ፈቃደኛ መሆናችንን በድጋሚ ለመግለጽ እንወዳለን።በዚህ አጋጣሚ ዓለምአቀፍ ማህበረሰብ ኢትዮጵያን ከህገ-መንግስታዊ ቀውሶች እና ከጠቅላላው ትርምስ ለመታደግ ጠንካራ እርምጃ እንዲወስድ ጥሪ እናቀርባለን። በተለይም የአፍሪካ ህብረት፣ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት አካላት፣ የአውሮፓ ህብረት እና ሌሎችም ዓለምአቀፍ ማህበረሰብ የኢትዮጵያ መንግስት ከተቃዋሚ ፓርቲዎች ጋር ድርድር እንዲያደርግና ነፃና ፍትሃዊ ምርጫን የሚያዘጋጅና ተግባራዊ የሚያደርግ በሥልጣን መጋሪያ የሽግግር መንግሥት አማካይነት ሁሉን አካታች የዲሞክራሲ ፍኖተ-ካርታ በጋራ እንዲያስቀምጥ እንዲያሳስቡ ኣጥብቀን እንጠይቃለን። የአፍሪካን ሰላምና ፀጥታ ለማስጠበቅ በብዙ የአፍሪካ አገራት ግጭትን ለመከላከል እና መፍትሄ ለማምጣት ውይይትን ማዕከል ያደረገ አቀራረብን በመምራት እና በማስተዋወቅ የአፍሪካ ህብረት እየተጫወተ ያለውን ሚና እናደንቃለን። አሁን በኢትዮጵያ ውስጥ ያለው ቀውስ ከማንኛውም አካል የበለጠ የአፍሪካ ህብረትን የላቀ ትኩረት ይጠይቃል ብለን እናምናለን። በአፍሪካ ህብረት አዋጅ አንቀጽ 4(ሸ) መሠረት ህብረቱ ከባድ የሰብአዊ መብት ጥሰቶችን ለመከላከል በአባል ሀገር ውስጥ ጣልቃ የመግባት መብት አለው። ብሔራዊ እና ዓለምአቀፉ ማስረጃዎች የኢትዮጵያ ስርዓት ቀጣይነት ያለው የሰብአዊ መብት ጥሰቶችን ላለፉት 27 ዓመታት በሃገሪቱ ዜጎች ላይ መፈጸሙንና ባለፉት ሁለት ዓመታትም ታይቶ በማይታወቅ ሁኔታ እንደተፈፀመ በግልጽ ያሳያሉ። በተጨማሪም በአብዛኛዎቹ የክልል መንግስታት አጠቃላይ አስተዳደርን አደጋ ላይ የሚጥሉና በመላ ሀገሪቱ የፀጥታ ቀውስ የሚያመጡ የተደራጁ እና ጠንካራ የታጠቁ ኃይሎች አሉ። አሁን ካሉት ቀውሶች እና በፍጥነት ከሚጓዙ እምቅ ግጭቶች እና ስጋቶች አንጻር የአፍሪካ ህብረት በኣፋጣኝ ጣልቃ ገብቶ ኃላፊነቱን መወጣት አለበት።አሁን በኢትዮጵያ ያለው ሁኔታ በአፍሪካ ሁለተኛዋን ትልቅ ሀገር መበታተን ብቻ ሳይሆን “ሰላማዊና የተረጋጋች አፍሪካን” የሚመኝ አጀንዳ 2063 የተባለውን የአፍሪካ ህብረት ምኞት 4 ለማሳካት ካሉ ዋና እንቅፋቶች መካከል አንዱ መሆኑን ማሳሰብ እንወዳለን። በተጨማሪም ፊንፊኔ(አዲስ አበባ) የኢ.ፌ.ዲ.ሪ መቀመጫ፣ የኦሮሚያ ዋና ከተማና የአፍሪካ ህብረት ዋና መስሪያ ቤት በመሆኗ የአፍሪካ ህብረት ጽ/ቤትና እዚያ የሚሰሩ ከ2000 በላይ ሰራተኞች ደህንነት አሁን በኢትዮጵያ በተለይም በኦሮሚያ ካለው የሰላምባ የኣለመረጋጋት ጉዳዮች ጋር ከግምት ውስጥ መግባት አለበት። የተባበሩት መንግስታት በዓለም ላይ የሚከሰቱ ቀውሶችን በማስወገድ ረገድ የተጫወተውን ሚና የምንገነዘብ ሲሆን የተባበሩት መንግስታት የፀጥታው ም/ቤት(UNSC)፣ የተባበሩት መንግስታት የሰብአዊ መብቶች ጉባዔ እና ሌሎችም በአሁኑ ወቅት በኢትዮጵያ የሚከሰቱ ቀውሶችን ለማስወገድ የድርሻቸውን እንዲወጡ እንጠይቃለን። በተለይም በዓለም አቀፍ ደረጃ ሰላምንና ፀጥታን ለማስጠበቅ በተባበሩት መንግስታት ቻርተር መሠረት ቀዳሚ ሃላፊነት ያለው የተባበሩት መንግስታት ድርጅት የጸጥታው ምክር ቤት በአፍሪካ ካሉ ትልልቅ ሀገሮች ሁለተኛ የሆነችዋ ኢትዮጵያ የፖለቲካ፣ ማህበራዊ፣ ሰብአዊ መብቶች እና ኢኮኖሚያዊ ቀውሶች ሲያጋጥሟትና ወደ ውድቀት ስታመራ ጆሮ ዳባ ብሎ ማለፍ የለበትም። የኣውሮፓ ህብረት ብሄራዊ የለውጥ ኣጀንዳውን ለመደገፍና ከኢትዮጵያ ጋር ልዩ ልዩ የልማት ትብብሮችን በመፍጠር በኢትዮጵያ ኢኮኖሚያዊ ውህደት፣ ሰላምና መረጋጋት እንዲሰፍን እየተጫወተ ያለውን የመሪነት ሚና እናደንቃለን። ሆኖም እ.ኤ.አ. በ2018ዓም የተጀመረው የፖለቲካ ለውጥ በጠቅላይ ሚኒስትር ዐብይ በአግባቡ ባለመመራቱ ግዙፍ ፈተናዎች ገጥሞት፡ ወድቋል። ይህም የአውሮፓ ህብረት ከኢትዮጵያ ጋር ያለውን አጋርነትና ህብረት ለኢትዮጵያ ያለውን ሁሉንም ምኞት ይገታል። ስለዚህ የአውሮፓ ህብረት በቀጠናው ያሉ ቁልፍ ኣጋሮቹ ያጋጠማቸውን የፖለቲካ ቀውሶችን ለማስቀረት ባለው ኣቅም ጣልቃ እንደሚገባ እናምናለን።ስለሆነም፡ 1. በአፍሪካ ህብረት በአንቀጽ 4(ሸ) እና በሌሎች የህብረቱ ደጋፊ አንቀጾች ላይ በተቀመጠው መብቱ ላይ በመመስረት በኢትዮጵያ ቀውሶች ውስጥ ጣልቃ እንዲገባ ጥሪ እናቀርባለን።2. በኢትዮጵያ የሰላምና ደህንነት አደጋዎች በግልጽ የሚታዩ በመሆናቸው የጸጥታው ምክር ቤት በተባበሩት መንግስታት ድርጅት አንቀፅ 39 እና 41 ላይ በተመለከቱት ግዴታዎች መሰረት ተገቢ እርምጃዎችን እንዲወስድ ጥሪ እናስተላልፋለን። የመንግስታቱ ድርጅት የሰብዓዊ መብቶች ጉባዔም(UNHRC) በኢትዮጵያ የተፈጸሙ ከባድ የሰብአዊ መብት ጥሰቶችን ለመቅረፍ በዚሁ መሰረት እርምጃ እንዲወስድ እንጠይቃለን።3. ይህ የመቶ አመት ግዙፍ ግጭትና በአፍሪካ ቀንድ ሰላምና መረጋጋት ላይ የጎላ ጉዳት ስለሚያስከትልና የአውሮፓ ሃገራትና የኢትዮጵያና ዲፕሎማሲያዊ እና የልማት አጋርነት የሚነካ በመሆኑ ነው የኣውሮፓ ህብረት በኢትዮጵያ በተለይም በኦሮሚያ ለተፈጠረው አለመረጋጋት ከፍተኛ ትኩረት እንዲሰጥ ጥሪያችንን እናስተላልፋለን።4. በኢትዮጵያ ያሉ ሁሉም የፖለቲካ ፓርቲዎች ያቀረብነውን የመፍትሄ ሀሳብ በቁም ነገር በመመልከት እየተቃረበ ያለውን ኣስከፊ ቀውስ ለማስቀረት ከኛ ጋር እንዲሰሩ ጥሪያችንን እናስተላልፋለን።ገለልተኛ የኦሮሞ የፖለቲካ ኃይሎችና መላው ኦሮሞ ህዝብ ማንኛውንም ዓይነት የፖለቲካና የፀጥታ ችግር ለማስወገድ ለኦሮሚያ የሽግግር መንግስት እንዲዘጋጁ ጥሪ እያቀረበ፡ የኦሮሞ ነጻነት ግንባር በዚህ አቋም ላይ ባለድርሻ አካላትን በሁለቱም የመንግስት ደረጃዎች ማማከሩ እንደሚቀጥል ያሳውቃል።

ድል ለሰፊው ህዝብ!

የኦሮሞ ነጻነት ግንባርፊንፊኔመስከረም 13, 2020ዓም