Oromia (Finfinnee): Maasaanuun daangaa qabdi August 4, 2019
Posted by OromianEconomist in Uncategorized.Tags: Finfinnee, Finfinnee Karri Shani, SAY NO, Why do the Oromo Resist the Finfinnee (Addis Ababa) Master Plan?
add a comment

Jawaar Mahaammad: ‘Kaayyoon ‘Master Plan’ jalqabaas quubsuma uummataa jijjiiranii naannicha alagoomsuudha’
BBC Afaan Oromoo, Bitooteessa 8 Bara 2019

Magaalaan kamiyyuu daangaa mataasaa qabaachuun dirqama jedha xiinxalaan siyaasaafi rogeessi Obbo Jawaar Mohaammad.
Obbo Jawaar Mahaammad yeroo Maaster Pilaanii Qindaa’aa Finfinnee hojiirra ooluuf yaalame keessa mormii ture keessatti tarkaanficha mormuun nama qooda guddaa qabu ture.
Akkaataa Maaster Pilaanichaatti magaalaa Finfinnee babal’isuuf jecha seeraan ala magaalicha irraa fageessuun manneen jireenya ijaaramaa turan jedha.
Finfinneen magaalaa guddoo Oromiyaa waan taateef, babal’inni ishee akkamitti seeraan ala jechuu dandeenya kan jedhu ilaalchisee Jawaar waan jedhu, ”Dhimmichi waldhabdee naannolee lamaanii osoo hin taane, magaalan kamiyyuu daangaa mataasaa qabaachuu waan qabuuf,” jedha.
Magaalotumti Oromiyaa keessa jiran kamiyyuu daangaa qabu jedhee, fakkeenyaaf magaalaan Adaamaa Walancitii deemee mana ijaaree qooduu hin danda’u jedha.
”Maasaanuun daangaa qabdi.”
Dhimmi amma raawwachaa jiru seeraa fi heera kan hin eeggannee fi qonnaan bulaa buqqaasuuf jecha waan raawwachaa jiru jedha Jawaar.
”Quubsuma uummataa jijjiiranii naannicha alagoomsuun, booda adeemsa keessa immoo Finfinnee naannoo biraatiin waliiti qabanii Oromiyaa bakka lamatti muruun; karoora master pilaaniidhaan lafa kaawwame sana hojiitti hiikuuf kan yaadamedha,” jedha xiinxalaan siyaasaa kun.
- Jawaar Mahaammad hamma jedhe gahe
- Imala OMN Minisootaa hanga Finfinneetti
- ”Mirgi abbaa biyyummaa bilisummaa dhugaa qofaan kabajama” ABO
Aanga’oonni naannoo Oromiyaa tokko tokko Finfinneen iyyuu kan keenya daangaa nu hin barbaachisu ejjennoo jedhu akka qaban dubbata.
Haa tahu malee Jawaar inni akkuma jirutti tahee Finfinneen magaalaa amala addaa qabdu fi qonnaan bulaa buqqisaa babal’ataa bultudha jedha.
Dabalataan ajandaa siyaasaa guddaas waan taheef daangaa itti gochuun dirqama jedha.
Gaaffii uummatni dhiyeessaa ture cinatti dhiisuun manneen ijaaramaan kennuun seeraan ala waan taheef ammas mormiin jalqabe jedhan.
Gaaffii abbaa biyyummaa
Gaaffiin abbaa biyyummaa Finfinnee gaaffi qabsoo Oromoo keessaa isa ijoodha jedhanii garuu cehumsi kun nagaa fi tasgabbiin haa gaggeefamu jedhameeti gaaffiin kunii fi Afaan Oromoo yeroodhaaf akka bulu kan taasifamee ture jedhan.
Uummannis garaan isaa osoo aaruuti mootummaan gaaffii keenya suuta nuuf deebisa jechuun kan ture kan jedhu Jawaar mootummaan garuu deebisee karoora master pilaanii waan irratti yaaleef uummanni dallanee hiriira bahe jedhe.
”Hiriirrii fi gaaffiin ammaa kun kan ijaarsa manneetii qofa natti hin fakkatu, gaaffii abba biyyummaa Finfinnee kan inumaayyuu alagaan Finfinnee hin seentan jedhee mataa raasuu fi mootuymmaanis irra dibee darbaa jiru furuuf waan godhamu natti fakkata.”
Haalli kun yoo yeroodhaan hin furamne jijjirama siyaasaa amma biyya keessa jiru irratti dhiibbaa qabaachuu danda’aa gaaffii jedhu Jawaar uummanni ammas jijjiramicha deeggaraa jira jedhee uummannis tasgabbaa’ee karaa nagaa qabuun gaaffii isaa dhiyeessuu qaba jedhe.
Mootummaanis deebisee madaa isaa tuttuquu dhiisee gadi taa’ee tasgabbiidhaan uummata kana waliin mari’atee deebii itti kennuutu furmaata jedha Jawaar.
Mootummaan micciireen humnaan deebisuuf kan yaalu yoo tahe garuu uummata waliin wal dhabuun gatii akkamii akka nama kaffalchiisu fi eenyu akka injifatu waan beekamudha jedhee sadarkaa kana irra garuu gaha jedhee hin yaadu jedha.
Related, Oromian Economist sources:

“Finfinnee irratti abbaa biyyummaa Oromoo kan kabajsiisu Oromoo dha malee ODP yookiis paartii siyaasaa kamuu miti. Qabsoon Oromoo Finfinneedhaan finiinti, Finfinneedhaan furamtis. Kun diinaafis firaafis ifa tahuu qaba. ODPiif dhaamsi qabnu ‘Yaa soogiddaa ofii jettu mi’aaahii…’ dha. Ummata Oromoo waa meeqa obsee jara jajjabeessuu filate mufachiisanii humna jibbaa fi abaarsa dunuunfiitiin dachii jala jara dabarsuu fedhuuf dhugaa galchuu/gammachiisuu filatan taanaan filannoon kanuma jaraa ti.
Ummata keenyaaf wantin dhaamu waan tokko qofa. Kaleessas paartii siyaasaatiin osoo hin taane akka ummataatti qabsooftee dhiibdee dhuftee as geesse. Har’a garuu sagaleen kee dhokatee sagalee waca humnoota siyaasaatu lafa qabataa jira. Nagaadonni siyaasaa kamuu dantaa keetti qabatanii si ganuus tahee siin nagaduu malu. Dammaqinsaan ofirraa eegaa injifannoo kee dhiigaan asiin geesse ammas qabsoo haalli si gafatu kamiinuu kabasiisuuf of qopheessi.” – Yaya Beshir
Oromia: Keenya Finfinne Keenya, New Oromo Music March 23, 2019
Posted by OromianEconomist in Uncategorized.Tags: Artist Hawwii Tazarraa, Finfinnee, Finfinnee Karri Shani, Hawwii Tazarraa, Oromo music
add a comment
Oh Finfinnee! May Reason & Justice Prevail!
Oromia (Finfinnee): OMN: Marii Dubartoota Kolfee Qaraaniyoo fi magaalota naannoo Finfinnee February 25, 2019
Posted by OromianEconomist in Uncategorized.Tags: Finfinnee, Finfinnee Karri Shani, finfinnee Oromia, Oromia
add a comment

Finfinnee: Ten Preliminary Measures Oromia May Take on Addis Ababa Until the Prodigal City will Submit to the Jurisdiction of Oromia September 20, 2018
Posted by OromianEconomist in Uncategorized.Tags: Fin finnee, Finfinnee Karri Shani, Oromia
add a comment
Dr. Birhanemeskel Abebe Segni
Until the full ownership and territorial integrity of Oromia is fully and completely restored on Addis Ababa as an Oromia city, the Oromia Regional State and the Oromo people should start taking the following preliminary measures to force the submission of the prodigal city of Addis Ababa to the full legislative, executive and judicial power of Oromia National Regional Government, with immediate effect.
1. Oromia National Regional State should immediately and unilaterally delimit and demarcate the boundary between this prodigal city and Oromia National Regional State based on the 1991 border of this city, and ban this city from collecting any form of tax outside its borders and jurisdiction.
2. Oromia National Regional State should immediately adopt Afaan Oromo as the working language for all official and business communications with this prodigal city.
3. Oromia National Regional State should stop using Addis Ababa as the market hub for all Oromia business, and relocate to Oromia cities. All Oromia markets including but not limited to grain markets, vegetable and fruit markets, meat and live animal markets, coffee markets, hid and skin markets and all other resources of Oromia should be relocated to Oromia cities. Oromia should license Oromia based exporters for all Oromia resources and products; and ban Addis Ababa-based exporters from exporting Oromia commodities, goods, and products.
4. Oromia National Regional State should immediately stop using Addis Ababa general distributors and wholesalers, and start licensing Oromia general distributors and wholesalers to distribute imported goods and services throughout Oromia. Oromia National Regional State should immediately license Oromia importers of all goods and services sold in Oromia markets.
5. Oromia National Regional State should immediately issue laws that will impose tariff, taxes and sale price on water and electricity supplies Oromia provides to Addis Ababa, and start rebuilding Oromia from these proceeds.
6. Oromia National Regional State should immediately impose a toll on all Addis Ababa licensed cars including private and commercial cars, taxis, trains and buses that use Oromia roads. The proceeds collected from these road tolls will be used to rebuild Oromia infrastructures and maintain Oromia roads.
7. Oromia National Regional State should immediately issue laws that will impose dry port service fees for all imports and exports passing through the inland dry port at Mojo to Addis Ababa.
8. Oromia National Regional State should start charging lease and real estate taxes on all Addis Ababa owned properties located in Oromia including factories, businesses, and other facilities.
9. All Addis Ababa waste disposal facilities in Oromia should be closed until the health effect and environmental sustainability of those facilities are studied and Oromia determines the appropriate cost and fees Addis Ababa should pay to continue using these facilities, if at all.
10. Oromia National Regional State should issue laws that will totally ban Addis Ababa from getting any land either in the form of a lease or sale from private or government entities in Oromia except through limited term rent!
Seenaa Finfinnee Keessaa Waan Muraasa Oromoon Wal Barsiisu Qabu July 18, 2017
Posted by OromianEconomist in Uncategorized.Tags: Africa, Finfinnee, Finfinnee Karri Shani, Oromia, Oromo, The Capital City of Oromia, Why do the Oromo Resist the Finfinnee (Addis Ababa) Master Plan?
3 comments
Seenaa Finfinnee Keessaa Waan Muraasa Oromoon Wal Barsiisu Qabu
Abbaa biyyummaa Oromoo hubachuuf Finfineen kan Oromoo ta´uun isaa shakkiin hin jiru, kana seeraa fi seenaan hardhallee borullee itti gaafannu ta´a. Kanaaf kana duuba Oromoon bakkoota kana qayyabatee itti dhimma bahu koreen ni labsiti.
i. Cabiinsa Halagaa Dura Ilmaan Oromootu Finfinnee Bulchaa Turan Madda Seenaa Irraa
1. Caffeen Tuulamaa kan bulaa turte gooticha Oromoo Tufaa Munaan ta`uu
2. Birbirsa fi Manni Gullallee kan bulchaa ture Qajeelaa Dooyyo
3. Teechoo kan bulchaa ture Guddataa Araddoo
4. Boolee Kan bulchaa ture Shubu Ejersaa
5. Boolee Bulbulaa kan bulchaa ture Soraa Lomee
6. Kolfee kan bulchaa ture Axale Jatanii
7. Qaraniyoo/Dalattii kan bulchaa ture Jamo Dabalee
8. Jarsaye kan bulchaa ture Galatee Ashate
9. Yakkaa kan bulchaa ture Abeebee Tufa
ii. Karra Shanan Finfinnee
1. Karra Qirxi – karra gara kaaba geessu
2. Karra Qoree – karaa Jimmatti geessu
3. Karra Allo- Karaa Walloo/Daseetti nama geessu
4. Karra Qaallu/Qaallitti- karaa Bsiooftuutti nama geessu
5. Karra Gafarsaa- Gara dhiyaatti nu geessu
iii. Bulchiinsta duraanii keessatti akkaataa onoonni wal qoodan akka armaan gadiiti:
a. Ona Caffee Tumaa
1. Finfinnee – Hora saawwan gullallee fi galaan araabaa turan amma bakka Filwuha jedhamu ssana.
2. Hurufa Boombii- Bakka maqaan ammaa jaanmedsaa, Embasii Egypt, Hospitaala minilik, bakka qubtuma waraanaa isaanii godhatan dha.
3. Dirree Caffee Araaraa- Bakka amma Yuniversity kilo jaha/sidist kilo/, Hospitaala Yakkaatiti 12 jedhamu dabalatee fi naannoo isaa jiru dha.
4. Dhummuggaa – bakka amma Ginfillee jedhamu irra ture.
5. Keelloo Masqalaa- Bakka amma kilo yuniversity kiiloo Afur jiruu, parlaamaa, Bataskaana qiddist Maramii, fi qiddist Sillasee, bakka amma baasha waldeechilot jedhamu, fi bakka amma xiyyit beet jedhamu.
6. Tulluu Heexoo Diimtuu – bakka amma masaraan mootummoota habashaa jiru, taboti gabrelii jiruu, buufata polisaa 6eessa fi bakka baahitaa jidhamu.
7. Dhaka Araara – Bakka amma fit berr, bakka police garaj jedhamu, bakka amma hooteelli sharaatan jiru, bakka etege mask jedhamu, fi bakka amma hoteelli hilton jiru.
8. Qarsaa- kun ammoo bakka amma kasanchis jedhamu irraa kaasee haga xizzit bet jedhamutti ammata
9. Awwaaroo- bakkuma amma awwaaroo jedhamu dha
10. Hulluuqo kormaa- bakka amma bataskaanni esxifanos jedhamu jiru, bakka amma masqal addababay jedhamu, fi bakka amma raas birru safar jedhamu ammata.
11. Hora finfinnee- bakka amma filwuha jedhamee beekamu, bakka mana masaraa mootummaa isa lammaffaa fi awwaaree dabalata.
12. Dolloo Biddeena – bakka amma baqlo beet,gotaraa fi walloo safar jedhamu
13. Dabaso – bakka amma lagahar mashulakiyaa jedhamu.
14. Haada Amma – bakka amma teelee Garaje, bataskaana carqos jedhamu jiru kana turan.
b. Ona birbirsa yaa´i goroo
1. Waddeessa – bakka amma pizassaa, charchar godanaa, fi araadaa giyorgis jedhamu kana
2. Maarama Birbirsa – bakka amma bataskaanni gorgis jiru
c. Ona qarsaa
1. Hurufa Raaree – bakka amma buufati konkolaataa dhaabbatu, bakka amma raas ganamee safar jedhamu fi addisuu mikaêl dabalatu dha.
2. Sokorru – Bakka amma hospitaala Amanu´el jiru, bakka amma dhaabbii midhanii(ehil baranda), masalamizaa, fi kuas meedaa jedhamu ammata.
3. Sulula garbii – Bakka amma taklahymanot fi cid tara jedhamee beekamu ture,
4. Garbi – bakka amma sangaa tara fi ambaxxa makkalakayaa jiru sana dha,
5. Qarsaa – bakka amma markaatoo jedhamu, amerikaan gibbii, fi masgiida Anuwaar isa gudda fi naannoo isaa dabalata.
6. Baro Kormaa – bakka amma gollaa mika´el, ras tasamma safar, hospitaala xiqur ambassaa, fi bakka waajirrii dhimma daangaa cehuu (imegrashin) jedhamu ammata.
7. Dache Golbaa – bakka amma addis katamaa jedhamu kana
d. Ona gullallee ykn mana Gullallee
1. Adaamii- bakka amma bataskaanni rufaa´el jedhamu jiru, sameen mazagajaa, fi sameen total jedhamn fi naannoo ishee ammata
2. Didiimtu – bakka amma shogolee jedhamee beekamu ammata.
3. Qaallee – Bakka amma askoo jedhamu
4. Fiichee – Bakka amma dahannoo xaliyaani ykn xaliyaan mishig jedhamu.
5. Kattaa – ammas kattaa jedhaama
6. Burayyuu – Bakka amma burrayyuu, fi gafarsaa jiru dha,
7. Harbuu Irreechaa – bakka amma raas hayiluu safar jedhamu
e. Ona Abbichu
1. Burqaa Ejeree – Bakka amma enxooxxoo kidana mirat jedhamu, fi bakka amma Imbasiin faransaay irra qubatee fi naannoo isaa.
2. Baddaa Ejersaa – Bakka amma Iyyasuus ras kaasaa safar jedhamu
3. Huruma – Bakka amma Imbaasiin Faransaz, Xalizaani fi bataskaanni Aabboo jedhamu jiru ammata
f. Ona xiixaa (enxooxxoo)
1. Haxxee laalii – bakka amma shiroo meedaa fi enxooxxoo maramiin jiran fi naannoo isaa ammata
2. Muujjaa – bakka amma shiroo meedaa jiru keessatu itti waamama.
3. Waayyuu – bakka amma qacanee madanalam jedhamu ture
4. Karaa Qorxii – bakka amma balay yallaqaa mangad jedhamuu fi samen bar jedhamu ammata.
g. Ona ekkaa
1. Burqaa Qorichaa – Bakka amma yakkaa mika´el xabal, laga qabbana, fi lga daadhii jiran dabalata
2. Karaa alloo riqicha – Bakka amma Imbasiin engiliz, Imbasiin Jarmany, fi Imbasiin Raashaa jiran dabalata.
3. Harbuu – bakka amma gurd shoolaa jedhamu dha
4. Kotabee – Ammas kotabee jedhama
5. Doqaa Booraa – Bakka amma haya hulat mazoriyaa jedhamu dabalata
h. Ona Boolee
1. Garjii – Ammas garjii dhumaan beekama
2. Bulbulaa – Ammas Bulbulaa dhan beekama
3. Warra ganuu – Ammas warra ganuun beekama
i. Ona Teechoo
1. Golboo – bakka amma Marqos, warshaa qadaaddi (qorkii), qaallitti, qeeraa, gofaa jedhaman ammata.
2. Lumee – bakka amma bataskaana yooseef jiru kana dabalata
3. Laaftoo Tumtuu – bakka amma bunnaa bord jedhamu ammata
4. Jaajaa – bakka amma biheere tsigee jedhamu ammata
5. Tulluu ejersaa – bakka amma hannaa marizaam jedhamu ammata
6. Tulluu dheertuu – bakka amma gofaa beetamangist jedhamu ammata
7. Baaboo – bakka amma addisuu qeeraa jedhamu dabalata
8. Sammuu Gullallee – bakka amma meettaa darichaa jedhamu ammata
j. Ona Caffee Annanii
1. Caffee muudaa – Bakka amma manni murtii ol aanaa jiru (lidataa) ammata
2. Harbuu – Bakka amma meksikoo, mana barnoota tagbaara id jiru, mana adabaa finfinnee, bakka saar bet jedhamu, bakka geejjaa safar jedhamu, mana barnootaa dajjaa baalchaa, bakka oomisha dhugaatii wazin xajji, bakka oomisha kokaa kollaa dabalata,
3. Harawaa – bakka amma oomishini haadaa jiru ( qaacaa fabrika) jedhamu dabalata.
k. Ona Jaarsayu
1. calcali – bakka amma sar bet jedhamu dabalata
2. Mardee – bakka amma arogee awropilan marefiza, midir xor, ganda tolasaa, fi raphii jedhaman ammata
3. Bakkanniisa – bakka amma makkaanisaa jedhamee waamamu dha.
l. Ona Kolfee
1. Daalattii – bakka amma qaraniyoo jedhamee waamamu,
2. Labu – bakka amma siga meeda, taxaq xor safar jedhamu ammata
3. Xaro – bakka amma axanaa taraa fi faxino darash jedhamu
QZ: Finfinnee: Ethiopians are having a tense debate over who really owns Addis Ababa July 7, 2017
Posted by OromianEconomist in #OromoProtests.Tags: #OromoProtests, Africa, Finfinnee, Finfinnee Karri Shani, Oromia, Oromo, Quartz Africa, QZ, Why do the Oromo Resist the Finfinnee (Addis Ababa) Master Plan?
add a comment
For many activists the revised bill is wholly insufficient. There are no plans to “pay a penny” to Oromia for use of its natural resources, such as water, or for dumping the city’s waste on its farmlands.
Finfinne: Ethiopians are having a tense debate over who really owns Addis Ababa

Nine months into a state-of-emergency imposed to quell popular unrest, Ethiopia’s ruling party, the Ethiopian People’s Revolutionary Democratic Front (EPRDF), has unveiled its first significant political concession. But the furor surrounding the draft bill presented to parliament last week reveals just how deep tensions in Africa’s second most populous country still run. At stake is the answer to a highly charged question: who owns Addis Ababa?
For Oromos, who make up at least a third of the population and formed the backbone of last year’s mobilization against the central government, the answer is simple: the federal capital, which they call Finfinne, belongs to Oromia. They recount a long history of grievance which casts Oromos as colonial subjects violently displaced from their land and alienated from their culture.
This anger became especially acute in the past decade as Addis Ababa expanded rapidly and when, in April 2014, the authorities published a new master plan which proposed further eviction of Oromo residents and farmers in the name of development. “The issue of Finfinne is the heart of our politics,” says Gemechis, an Oromo resident of the city. “It is where we lost everything.” The master plan was dropped in January 2016 but demonstrations continued unabated until October.
Addis Ababa, with a population approaching four million people, is also home to the African Union and the UN Economic Commission for Africa and is widely regarded as Africa’s diplomatic capital—and indeed the world’s third largest diplomatic hub.

The new bill is a symbolically important effort to address some of the protesters’ demands, and to give concrete meaning to Oromia’s constitutionally-enshrined “special interest” in the capital. Proposed changes include making Afan Oromo an official language of the federal government alongside Amharic, as well as setting up Afan Oromo schools in the city; renaming the city “Finfinne/Addis Ababa”; restoring original Oromo names of public squares, roads and neighborhoods; and the establishment of a joint council with the federal government to administer the city.
It is a watered down version of an earlier draft that reportedly met with much objection inside the ruling party. This is not surprising since the meaning of “special interest” has never been fully spelt out and there is much debate as to how much privilege Oromos should have in a multiethnic city that, despite being located entirely within Oromia, has a population that is only around 20% Oromo.
For many activists the revised bill is wholly insufficient. There are no plans to “pay a penny” to Oromia for use of its natural resources, such as water, or for dumping the city’s waste on its farmlands, says Seyoum Teshome, an academic and blogger. “The bill is trash.” He and others argue that promises to pay farmers proper compensation for further evictions merely proves that the government still intends to expand the boundaries of the city.
Oromia: “Finfinnee Karri Shani” Galaanee Bulbulaa. New Oromo Music June 19, 2017
Posted by OromianEconomist in Oromo Art, Oromo Artists, Oromo Culture, Oromo Music.Tags: Africa, Africa music, Ancient Kemetic Culture, Finfinnee Karri Shani, Galaanee Bulbulaa, Indigenous culture, Indigenous Oromo music artist Galaanee Bulbulaa, Indigenous People, Indigenous women, Kemetic Africa music, New music, Oromia, Oromia in music, Oromo, Oromo music
add a comment
Finfinnee: Karaa Aloo, Karaa Qallittii, Karaa Gafarsaa, Karaa, Qoree, Karaa Qirxii
Related:
You must be logged in to post a comment.